A Presidencia, segundo o artigo 32 do Regulamento do Congreso, ostenta a representación da Cámara, asegura a boa marcha dos traballos, dirixe os debates, mantén a orde dos mesmos e ordena os pagos; cumpre e fai cumprir o Regulamento, interprétao nos casos de dúbida e súpleo nos supostos de omisión, aínda que para ditar unha resolución de carácter xeral precisa o parecer favorable da Mesa e da Xunta de Portavoces.

No parlamentarismo español, a Presidencia da Cámara configúrase como unha institución imparcial máis alá da confrontación partidista.

Para ser elixido presidente ou presidenta, cargo cuxa duración abarca toda a lexislatura aínda que en tempos históricos fose menor, precísase nunha primeira votación maioría absoluta dos deputados de conformidade co que dispón o artigo 37 do Regulamento, bastando a maioría simple en posteriores votacións, que se celebrarían entre os dous candidatos que máis votos tiveran obtido na primeira.

A Presidencia ostenta, conforme ao artigo 72.3 da Constitución, todos os poderes administrativos e facultades de policía no interior da súa sede. Ademais, vela pola orde na Cámara. A tal fin, atribúense á decisión persoal da Presidencia algunhas medidas disciplinarias e de orde tales como as chamadas á cuestión e á orde, a retirada do uso da palabra ou a supresión no Diario de Sesións das expresións que impliquen ofensas, podendo prohibir ao deputado que asista a unha ou dúas sesións, ou ordenar a súa expulsión inmediata do salón en que ten lugar a sesión.

Todo isto refírese ás funcións da Presidencia á fronte do Congreso. Por outra parte, correspóndenlle outras funcións constitucionais tales como presidir as sesións conxuntas de ambas Cámaras nas que esencialmente se dilucidan as cuestións que afectan á coroa e que se regulan no Título II (artigos 56 a 65, ambos inclusive) da Constitución; recibir do rei a proposta de candidato á Presidencia do Goberno (art. 99.1 CE), así como referendar os actos do rei relativos á proposta e nomeamento do presidente do Goberno e á disolución prevista no artigo 99, cando ningún candidato obtén a confianza do Congreso nun proceso de investidura (art. 64 CE).

A presidenta ou presidente pode ser substituído polos vicepresidentes, nos que ademais pode delegar o exercicio de competencias concretas.

Na XIV Lexislatura, a presidenta do Congreso dos Deputados é D.ª Meritxell Batet